Het korte antwoord
Een typische afstand voor near-field speakers is 1,2 à 2 m. In een reflectieve ruimte zit je best dichterbij je speakers. In een goed gedempte ruimte kun je verder van je speakers zitten. Zolang je speakers voldoende krachtig zijn om de afstand ‘clean’ te overbruggen.
Het lange antwoord
Er is online ontzettend veel te vinden over hoe je je studiomonitors idealiter plaatst: de bekende gelijkzijdige driehoek, tweeters op oorhoogte, juiste afstand tot muren… Maar opvallend genoeg blijft één cruciale parameter vaak onderbelicht: de optimale luisterafstand.
Disclaimer : De doelstellingen voor analytisch en recreatief luisteren zijn verschillend. In deze blog duik ik diep in de do’s en dont’s voor analytisch luisteren, zoals voor productie van muziek, media, radio, tv en dergelijke. We beperken ons ook tot vrijstaande, full-range speakers.
Ben je op zoek naar een andere toepassing? Geef me een seintje en ik schrijf graag een blog over jouw vraag of situatie.
Waarom is luisterafstand belangrijk?
Allereerst moet een monitor voldoende geluidsdruk kunnen leveren op je luisterpositie, om op een correct luisterniveau te kunnen werken. En dit zonder hoorbare vervorming. Hoe verder je zit, hoe harder je speaker moet werken om hetzelfde luistervolume te halen, en hoe zwaarder die dus belast wordt.
De afstand tot je monitors beïnvloedt ook de balans tussen geluid dat rechtstreeks van je speaker komt en de reflecties vanuit de ruimte. Dichterbij je speakers domineert het direct geluid (near-field of close-field), verderweg domineren de reflecties (far-field). De overgang tussen beiden wordt de ‘critical distance’ genoemd. In de far-field gaat analytisch luisteren moeizamer, heb je minder controle over stereobeeld en klankkleur.
Nog één extreme situatie die ik wil vermelden hier: Vele speakers bestaan uit een combinatie van meerdere drivers (woofers, horns, tweeters, enz.). Per speaker is er een minimum luisterafstand essentiëel, om akoestische sommatie van het meerwegsysteem optimaal te laten gebeuren. Zit je met je neus heel dichtbij zo’n speaker, of is je speaker uitzonderlijk groot, kan het dus zijn dat je de drivers van je speaker afzonderlijk hoort. Dan zit je sowieso véél te dichtbij je speakers! 😁
Wat hoor je wanneer je te dichtbij of te veraf zit?
Veel te dichtbij?
Je hoort de afzonderlijke drivers (woofer, tweeter, mid-driver…) als aparte bronnen. Je hebt geen plaats tussen je speakers voor je computerscherm.
Iets te dichtbij?
Je klankbeeld is heel onstabiel, verandert voortdurend met elke beweging die je maakt. Iedereen in de ruimte lijkt ook iets anders te horen. Probeer het zelf uit.
Iets te ver?
Belangrijke details in stereobeeld of klankkleur zijn moeilijk in te schatten of beoordelen. Doe de luistertest.
Veel te ver?
Je speakers spelen op volle kracht, maar toch klinkt het niet luid genoeg op je luisterpositie. Of toch niet zonder hoorbare vervorming.
Conclusie
Op basis van mijn research (volledig lijst onderaan de blog) blijkt dat de optimale luisterafstand afhankelijk is van drie factoren:
- Het ontwerp van je speakers
- De akoestische kwaliteit van je ruimte
- De gewenste luidheid op je luisterpositie
In een goed gedempte ruimte kun je verder van je speakers zitten. In een reflectieve ruimte zit je beter dichterbij. Zolang je speakers voldoende krachtig zijn om de afstand te overbruggen.
Richtafstanden per monitortype:
| Monitor type | Minimum afstand | Typische afstand | Maximum afstand |
|---|---|---|---|
| Ultra-Nearfield | 0,5 m | 0,5 – 1,0 m | 1,25 m |
| Nearfield | 0,7 m – 1,0 m | 1,2 – 2,0 m | 2,5 – 3,0 m |
| Midfield | 1,5 m – 2,0 m | 2,5 – 3,5 m | 4,0 – 5,0 m |
Research voor deze blog
Normen
- EBU Tech. 3276
- ITU REC BS1116
Handleidingen
- ADAM Audio T-series, A-series, S-series
- AMPHION One12, One15, One18, Two15, Two18
- ATC SCM12 Pro, SCM20ASL Pro, SCM25A, SCM45A Pro
- Barefoot Footprint01, Footprint02, Footprint03, MiniMain12, MicroMain 26, MicroMain27, MicroMain45
- Dynaudio BM6A, BM15A, BM6 mkIII, LYD-series
- FOCAL ALPHA EVO-series, SHAPE-series, ST6-series, Trio11 Be
- Genelec ‘The ones’ 83-series, classic 80-series, SAM-series
- JBL 3-series, 7-series
- KALI audio UNF-series (Ultra-Near-Field), SM-series, IN-series, LP-series
- Kii audio Kii THREE, Kii SEVEN
- KRK Classic-series, ROKIT Generation Five, KRK V SERIES 4
- Neumann KH 120 II, KH 150, KH 310 A
- PMC Result6, PMC6, PMC6-2, PMC8-2
- YAMAHA HS-series
Blog
Boeken